- Xehetasunak
INTIA- ERRONKARI GAZTA JDB-ak datorren azaroaren 23an “ARDI-ESNE KALITATEA” jardunaldia antolatu du.
DANEGAZ proiektuaren bazkideak gonbidatu diren eta interesaturik egon daitezkeen elkarte eta pertsonentzat irekita dagoen jardunaldi honetan, ardi-esne ustiapenetako albaitaritza ekintza, protokolo eta formakuntzen inguruan hitzegingo da. Jezte-makinen azterketa eta mantenuari buruz ere harituko dira.
Jardunaldi hau DANEGAZ “Akitania Berri-Euskadi-Nafarroako JDB daukaten gazten sarea” proiektuaren barruan kokatzen da.
On-line jardunaldian parte hartzeko izen-ematea derrigorrezkoa da, azaroaren 19a baino lehen, hurrengo estekean: Izen-emateko formularioa
- Xehetasunak
El último proyecto en el que están trabajando es el paraje de Basozelai, en Arruazu, con una superficie de 18 hectáreas.
Ganaderos de Sakana, trabajando codo con codo con vecinos e instituciones, encadenan ya varios años esforzándose en la tarea de recuperación de sus dehesas tradicionales, con la vista puesta en que sean utilizadas para el silvopastoreo y como espacio de ocio. En un principio, se llevaron a cabo sendas iniciativas en Irañeta y Etxarri, y ahora le toca el turno a Arruazu, concretamente al paraje denominado Basozelai.
Se trata de un robledal con una extensión de 18 hectáreas –primero se actuará sobre 11 hectáreas y después en las restantes siete-, en el que ya se ha procedido, por orden, a la colocación de malla ganadera, descuaje de arbustos y clareo de arbolado. Posteriormente, se desbrozarán ramas y matorral, para llegar a la fase de aprovechamiento pastoril.
La intervención se encuadra dentro del Plan Estratégico de Sakana, iniciado hace una década y, entre cuyos objetivos, se encuentra la gestión de los espacios comunales en ecosistemas vinculados al sector primario. “Se plantea la necesidad de que en el valle exista una ganadería extensiva, de carácter familiar y sostenible, que esté sujeta a los recursos naturales que nos rodean”, explica Aritz Ganboa, ganadero de Arruazu.
Dicho y hecho, este último proyecto que se está aplicando en Basozelai se inició en la pasada legislatura y se le ha dado continuidad en la presente. De momento, esta primera etapa de clareado de la zona -se dejan exclusivamente los árboles más grandes y centenarios- solo ha permitido la entrada de ganado caballar (pottokas), pero está previsto el ovino y también otros de índole mayor. “La realidad es que en esta primera fase es necesaria una mayor carga ganadera para que acabe germinando la hierba”, acota Ganboa.
En este sentido, también se persigue que dicha área sea aprovechada por el ganado porcino, que se podría beneficiar en su alimentación de las nutritivas bellotas, si bien la legislación navarra prohíbe actualmente que dichos animales sean pastoreados en zonas comunales por el posible riesgo de transmisión de algunas enfermedades, “aunque vamos a pelear para que cambie dicha normativa”.
Ganboa critica que un “ecologismo mal entendido” ha acabado llevando a que muchas áreas boscosas se hayan dejado de gestionar, convirtiéndose en una masa forestal sin aprovechamiento, pero sobre todo, sin control, lo que puede derivar en riesgos peligrosos, hablamos de incendios, o el retroceso de algunas especies vegetales autóctonas. “Hay que devolverles su condición de espacios singulares, con diversos usos sociales, abandonando la idea de que se trate de zonas prohibidas”, argumenta.
Y este ganadero de Arruazu pone en valor que el proceso para cambiar la utilidad de estas áreas se haya realizado mediante un proceso de carácter comunitario. “Es muy importante el marco donde se toman las decisiones, pues ahí intervienen los ganaderos, vecinos e instituciones. Que estas dehesas sean un punto de actividad motriz y estratégica depende de que los medios de gestión estén en manos de todos”, -concluye.
- Xehetasunak
Behi okelaren prezioak behera egin duenez, alarma guztiak piztu dira sektorean, lehendik ere errentagarritasun marjina eskaxekin lanean ari baitzen, eta hala jakinarazi zion EHNE Nafarroak, duela pare bat aste, Landa Garapeneko Departamentuari.
Inportatzea errazten duten merkataritza libreko tratatuak, prezio eta kalitate mota guztietako haragia (gurea baino eskaxagoa gehienetan) ekarri du gurera, eta hau da egungo merkatu globalizatuaren errealitatea, non gure okela lehiatzen den eta non gure marka publikoek ez duten nahi bezala funtzionatzen. Testuinguru horrek guztiak, osasun-pandemiak areagotu duen krisi ekonomikoarekin batera, abeltzainari prezioak jaistea eragin du, baina prezio horiek ia ez dira aldatu produktu horren azken kontsumitzailearentzat.
Baina testuingurutik haratago, haragitarako behien sektorean ere, Elikadura Katearen Legea garatu zaindu eta aplikatzea, ezinbestekotzat jotzen dugu, kasu batzuetan ekoizleek kostu prezioaren azpitik saldu behar izaten baitute, aipatutako lege horrek zehazki debekatzen duenaren kontra.
Bestebehin ere, errentagarritasunari dagokionez ezohiko egoera hau, abeltzainek pairatzen dute eta elikadura kateko gainerako agenteek, neurri haundi batean marjinak mantentzen dituzte. Gaur egun, sektorean bizi den egoera oso gordina da, ustiategi batzuk ia ez dira gai hazienda mantentzearen ondoriozko ekoizpen kostuak estaltzeko, eta egoera hori jasanezina da bertatik bizi diren mila inguru familia nafarrentzat.
Gure sindikatuak behar den lekuan gure ekoizleentzat bidezko prezioak defendatzeko lan egin eta aldarrikatzen jarraituko du, Nafarroako ekonomiarako eta landa eremuen iraunkortasunerako funtsezko eragile direla uste baitugu.
EHNE Nafarroak, bestalde, prezioen jaitsiera horrek sektorean eragiten dituen ondorioak neurri batean arintzeko, joan den asteartean, Nafar Gobernuak onartu eta publiko egin duen behi ama bakoitzeko 30 euroko laguntza, positibotzat eta beharrezkotzat jotzen du, eta berau izapidetzeko erraztasuna ere bai. Nolanahi ere, uste dugu horrelako laguntzak ez liratekeela beharrezkoak izango administrazio eskudunek, nafarrak barne, haragi mota horren merkatuaren funtzionamendu normala zainduko balute, aipatutako Elikadura Katearen Legea zorrotz aplikatuko balitz.
- Xehetasunak
Irailean hasi eta 2021eko martxoaren erdialdean amaituko da, 900 eskola-orduren ostean. Saio teorikoak eta praktikoak egingo dira Artzain Eskolan (Gomiztegi Baserria) eta ardi eta esnetarako ahuntzen artzain-enpresetan.
- Xehetasunak
Urtero gertatu ohi den moduan, udaberria hastearekin batera, baita giroa epeltzearekin batera, ardiei ilea mozteko garaia iristen da. Azken urteotan ardi latxaren ilearekin arazoa izaten ari dira artzainak, nork eraman ez dagoelako eta hura kudeatzeko baldintzak ez direlako errazten. Nafarroan, esaterako, Mankomunitateek hartu dute berengain artilearen kudeaketa eta artzainek haiekin koordinatuta artilea bildu eta ondoren Artaxoako konpost plantara eramaten dute. Gipuzkoan, kudeaketa zehazteko bidean daude oraindik, baina EHNEtik urteak daramatzagu esanez azpiproduktu honen birbalorizazioan eta prestijioa ematean ahaleginak egin behar direla, eta ohartzen gara, denboran luzatzen den lan bat dela. Era berean, jakinik urtero ematen den egoera bat dela, artilearen kudeaketarako planak aldez aurretik eta garaia iritsi baino lehen, diseinatuta eta adostuta egon behar duela exijitu dugu etengabe.
Bestetik, artzain guztiek jakin minez begiratzen dute artileari buruz publikatzen diren ikerlan guztiak. Komunikabideetan entzun eta irakurri ahal izan dugun azkena Artilatxa proiektuaren hasiera izan da: ehungintzara bideratutako proiektua jarri dute martxan. Proiektuaren funtsa honakoa da: artileari zein tratamentu eman gero ehungintzan erabiltzeko. Era berean, proiektuaren ordezkariek adierazi dute artile horren trazabilitatea ere jorratu nahi dutela, gero zertifikazioa lortzeko.
Ikerlanak ikerlan, egunero artilearekin lanean ari diren artisau ugari dago gurean, eta haien iritzi kualifikatuak artilearekin egin daitekeena argitzeko beharrezkoa dugu. Sandra Clivillé, Karmen Esnaola, Tytti Thusberg eta Melquiades Hidalgo artisauekin hitz egin du Ardatzak.
Los y las artesanas explican las oportunidades que ofrece la lana de oveja latxa
